Zmniejszenie prędkości przed przejściem. Kiedy jest obowiązkowe?

Czy rzeczywiście przed przejściem dla pieszych każdorazowo trzeba obniżać prędkość? Ustawa Prawo o ruchu drogowym precyzuje ten obowiązek:

Jak wykazuje przepis, obowiązek zmniejszenia prędkości pojawia się jedynie w związku z obecnością pieszego. To oznacza, że samo zbliżenie się do przejścia nie wymusza jeszcze redukcji prędkości. Należy to zrobić tylko w odpowiednich okolicznościach.

Na przykład, w sytuacji gdy poruszamy się po drodze przylegającej do chodnika, a warunki drogowe są trudne, nawet jeśli pieszy nie zbliża się do przejścia, ale jest obecny w pobliżu, konieczne jest zmniejszenie prędkości. To jest zasada szczególnej ostrożności, co oznacza przewidywanie możliwości wejścia pieszego na jezdnię, mimo iż może to być niezgodne z przepisami. Ważne jest, aby prędkość była na tyle niska, by kierowca mógł odpowiednio zareagować: "...nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego…".

Podobna sytuacja ma miejsce, gdy w pobliżu przejścia jest dużo pieszych, nawet jeśli żaden nie przejawia zamiaru wejścia na jezdnię. W takiej sytuacji kierowca powinien zastosować zasadę ograniczonego zaufania i zmniejszyć prędkość.

Należy także obniżyć prędkość, gdy pojazd nadjeżdżający z naprzeciwka wyraźnie zwalnia lub zatrzymuje się. W samym fakcie oczekiwania pieszego na przejście nie ma przesłanek do zatrzymania się, ale zachowanie innego kierowcy może sugerować pieszemu, że droga jest wolna. Tego typu sytuacja również wymaga redukcji prędkości przed przejściem.

W komentarzu do ustawy Prawo o ruchu drogowym (A. Mozglewski, M. Nowikowska, J. Kurek), autorzy powołują się na wyrok sądu, który wskazuje: "Kierowca zbliżając się do przejścia dla pieszych zawsze musi się liczyć z możliwością pojawienia się na jezdni pieszego, jest więc zobowiązany zmniejszyć szybkość do granic, które pozwalają na natychmiastowe zatrzymanie pojazdu".

Aby to doprecyzować, warto przytoczyć inny wyrok: "O potrzebie, np. zmniejszenia prędkości pojazdu, nie decyduje sam fakt zbliżenia się do przejścia dla pieszych, lecz warunki i sytuacja drogowa umożliwiająca kierującemu przy danej prędkości odpowiednio szybkie reagowanie".

Kierowca, który nie przekroczył dozwolonej prędkości, nie może zostać ukarany mandatem jedynie za to, że nie obniżył prędkości przed przejściem. Na widok policyjnej "suszarki" nie trzeba więc niepotrzebnie reagować.

Niemniej jednak, w sytuacji gdy w okolicy przejścia znajduje się dużo pieszych i konieczność redukcji prędkości jest uzasadniona, policjant mierzący prędkość za przejściem może interweniować. Warto zauważyć, że taryfikator mandatów nie precyzuje kwoty grzywny za takie wykroczenie.

Przepis z art. 26 może być kluczowy w sprawach sądowych dotyczących potrącenia pieszego. Obowiązek zmniejszenia prędkości i zachowania szczególnej ostrożności może znacząco wpłynąć na decyzję sądu. Ekspert sądowy może określić przybliżoną prędkość pojazdu i nawet jeśli będzie ona zgodna z przepisami, ale zbyt wysoka w danej sytuacji, może to stanowić czynnik obciążający. Zatem, gdy choć jeden pieszy znajduje się w pobliżu przejścia, konieczne jest zredukowanie prędkości, nawet jeśli nie wygląda na to, że zamierza on wejść na jezdnię.