Test długodystansowy: czy Mazda CX-60 może być choć trochę terenowa? Sprawdziłem na rolkach i w praktyce

Mazda CX-60 została wyposażona w tryb Off-Road, co teoretycznie powinno oznaczać, że auto jest przeznaczone do jazdy poza drogami utwardzonymi. Wychodzę jednak z założenia, że zanim poniesie nas fantazja, warto przeczytać instrukcję obsługi, a o jeździe off-road znajdziemy jedną wzmiankę i dwa ostrzeżenia.

Wzmianka dotyczy samego napędu i-Activ AWD, który: "zapewnia doskonałe właściwości jezdne na śliskich nawierzchniach, takich jak zaśnieżone drogi, obszary piaszczyste, błoto i na stromych podjazdach". Dalej jednak czytamy "przestrogę", której treść jest następująca: "samochód nie jest przeznaczony do jazdy terenowej i rajdowej. Nie należy jeździć po nierównych drogach skalnych i korytach rzek".

Ciekawym jest też ostrzeżenie: "Nie obracaj kół znajdujących się nad podłożem, jeśli samochód ugrzązł lub jest w rowie".

Samochód ma bez obciążenia kierowcą i pasażerami 17,5 cm minimalnego prześwitu pod przednią osłoną wykonaną z tworzywa sztucznego, co wyklucza go z użytkowania choćby w lekkim terenie. Za minimalną, bezpieczną granicę uznaję prześwit 20-centymetrowy.

Tyle Mazda CX-60 nie ma nawet z tyłu. Pod rurą wydechową w okolicach tylnej osi mamy jedynie 19 cm prześwitu. Jednak nawet nie to jest kluczowym problemem, a wykonane z tworzyw elementy aerodynamiczne umieszczone przed przednimi kołami. Są one standardem we współczesnych samochodach i nierzadko pozostają elastyczne, gdyby kierowca podjechał do zbyt wysokiego progu, uginają się, nie niszcząc się.

Niestety w CX-60 ich elastyczność jest mizerna, ale za to konstrukcja na tyle solidna, że zahaczenie nimi o twarde podłoże może spowodować uszkodzenie mocowania oraz przedniej osłony. I tu jest pies pogrzebany, bo znajdują się one jedynie 15 cm nad podłożem, co de facto oznacza, że nawet przy podjeżdżaniu do krawężników w miastach należy być ostrożnym. W terenie uszkodzenie tych elementów nastąpi po wjechaniu w głębszą dziurę.

Geometria samochodu nie tylko nie sprzyja jeździe po bezdrożach, jakkolwiek je rozumieć, ale nawet w niektórych sytuacjach typowo drogowych należy zapomnieć, że jest to SUV i traktować Mazdę CX-60 jak zwykłe kombi.

Mazda CX-60 ma silnik umieszczony wzdłużnie i klasyczną budowę układu napędowego z wyprowadzeniem wału w kierunku tylnej osi oraz skrzynią rozdzielczą z dodatkowym wałem do przedniej osi umieszczonym nieosiowo z wałem tylnym. Jest to najbardziej konserwatywna konstrukcja, ale za rozdział momentu obrotowego pomiędzy przednią i tylną osią odpowiada sprzęgło wielopłytkowe sterowane elektronicznie.

W praktyce oznacza to, że napęd jest stale przekazywany na tylną oś i automatycznie dołączana zostaje przednia w razie wykrycia lub przewidzenia przez komputer sterujący poślizgu. Sprzęgło wielopłytkowe znajdujące się pomiędzy przednim i tylnym wałem napędowym odpowiada za różnicowanie prędkości obrotowej obu osi (jak dyferencjał), ale przede wszystkim za płynne blokowanie napędu, czyli doprowadzanie do sytuacji, kiedy różnica prędkości obrotowej obu wałów się zmniejsza, za to zwiększają się zdolności trakcyjne.

Teoretycznie przy w pełni zablokowanym sprzęgle do 100 proc. momentu obrotowego może trafić na przednią lub tylną oś, ale wątpię, by dochodziło do takiego zablokowania. Zazwyczaj w samochodach wyposażonych w sprzęgła wielopłytkow nie dopuszcza się do pełnego zablokowania, nawet jeśli kierowca wybierze tryb Lock. Takiego trybu Mazda CX-60 zresztą nie ma.

W przypadku poślizgu kół z lewej lub prawej strony pojazdu jest on kontrolowany przez system przeciwpoślizgowy. Kontrola trakcji może wymusić przyhamowanie koła na tyle silne, by na koło stojące na przyczepnym podłożu trafił wystarczający moment obrotowy, by wprawić pojazd w ruch. I właśnie to, co opisałem tu w teorii, sprawdziłem też w praktyce.

Test na rolkach imitujących poślizg wybranych kół ma odpowiedzieć na pytanie, jak auto poradzi sobie w sytuacji, kiedy jedno lub więcej kół znajduje się na nawierzchni o bardzo niskiej przyczepności, np. na lodzie lub śniegu? Test pokazuje sprawność działania dołączanego napędu na cztery koła oraz systemów przeciwpoślizgowych, które ułatwiają wydostanie pojazdu z opresji.

Celem testu nie jest wydostanie samochodu z rolek, bo można to zrobić w łatwy sposób, skręcając koła lub wprowadzając pojazd w kołysanie, więc przy ocenie dołączonego materiału wideo należy o tym pamiętać. Celem jest wprowadzenie samochodu w poślizg i pozwolenie mu na samodzielne wydostanie się z opresji działaniem napędu i systemów przeciwpoślizgowych.

Od razu zaznaczę, że nie jest to test terenowy, ponieważ samochód stoi na płaskim podłożu, a nacisk na poszczególne koła rozkłada się równomiernie. Nie jest to też sytuacja opisana w instrukcji obsługi jako ostrzeżenie, bo choć koła na rolkach mają niewielką przyczepność, to jednak jakąś mają i nie znajdują się w powietrzu.

Niezależnie od tego, czy tylna, czy też przednia oś znajdywała się w poślizgu, napęd na cztery koła zblokował się sprawnie, umożliwiając wyjazd z rolek już przy minimalnej ilości gazu. Nie trzeba było wprowadzać kół w nadmierny poślizg.

Widać w szczególności jak sprawnie auto wyjechało z rolek podstawionych pod przednie koła, co nie wymagało w ogóle blokowania sprzęgła, czyli napęd na cztery koła nie włączał się. Przy tylnej osi w poślizgu da się zauważyć nieduży uślizg kół, który jest niezbędny jako sygnał dla komputera, który blokuje sprzęgło. Praktycznie tak samo działało to we wszystkich trybach jazdy.

Zupełnie inaczej wyglądała sytuacja, kiedy pod lewe koła zostały podłożone rolki. W trybie standardowym (Normal) wymagany był duży uślizg kół, by wymusić silniejsze działanie kontroli trakcji. Długotrwały uślizg może spowodować przegrzanie układu hamulcowego lub być rozpoznany jako usterka, ale do tego nie doszło.

Samochód nie chciał zjechać z rolek nawet po mocnym otwarciu przepustnicy. Zrobił to dopiero w trybie Off-Road, który mocniej używa hamulców do blokowania kół w poślizgu, choć wymagało to nieco mocniejszego wciśnięcia pedału gazu niż wtedy, kiedy to tylna oś znajdowała się w uślizgu.

O ile podłożenie rolek pod przednią i tylną oś, a także koła z jednej strony imituje rzeczywistą sytuację drogową, o tyle ostatnia próba polegająca na podłożeniu rolek pod lewe przednie i prawe tylne koło jest nierealna, ale pozwala ocenić sprawność systemu kontroli trakcji w sytuacji anormalnej, być może nawet niewpisanej do linijek programu sterującego.

Teoretycznie od napędu wymaga się tego samego co w przypadku kół na rolkach z jednej strony, ale samochody zachowują się w takiej sytuacji różnie. Mazda sobie z tym testem nie poradziła, choć wyjechała z rolek, ale zwróćcie uwagę, że dopiero po "bujnięciu" samochodem. Jest to próba dodatkowa, niepodlegająca ocenie w samochodzie nieterenowym.

Wnioski? Napęd na cztery koła Mazdy CX-60 jest zdecydowanie sprawny i radzi sobie z przeniesieniem momentu obrotowego na przednią oś, kiedy tylna znajduje się w poślizgu. W przypadku znajdujących się w poślizgu kół z lewej lub prawej strony najlepiej po pierwszej nieudanej próbie wyjazdu z opresji włączyć tryb Off-Road, który zwiększa szanse na wyjechanie. Działa w mojej opinii wystarczająco sprawnie, choć w wielu autach bywa lepiej.

Tak naprawdę wcale. Można nią bezpiecznie wjechać najwyżej na szutrową drogę, nawet jeśli jest mokra. Da się przejechać drogę prowadzoną przez łąkę, choć na polnych należy zachować szczególną ostrożność, bo wystarczy jedna dziura lub uskok i można uszkodzić przedni zderzak. Spód samochodu jest przyzwoicie osłonięty, co prawda osłonami z tworzyw, ale powinny ochronić elektrykę i wrażliwsze podzespoły przed brudem i kamieniami.

Zdecydowanie odradzam wjeżdżanie Mazdą CX-60 w kopny piach oraz na drogi, na których koleiny przekraczają 15 cm. Da się nią wjechać, a kiedy popada deszcz, to być może i wyjechać z nieutwardzonego pola kempingowego, ale napęd na cztery koła należy tu traktować raczej jako koło ratunkowe na śliskich nawierzchniach, aniżeli rozwiązanie zwiększające możliwości samochodu czy tym bardziej zmieniające jego przeznaczenie na inne niż poruszanie się po drogach publicznych.

Test wykazał ogólnie wysoką sprawność napędu na cztery koła, przeciętną sprawność systemów przeciwpoślizgowych oraz niską sprawność całej konstrukcji do pokonywania trudniejszych odcinków terenowych, ale już patrząc na auto trudno było spodziewać się czegoś innego. Główne dwa wnioski płynące z testu to:

1. nie wjeżdżaj tym samochodem tam, gdzie nie wjechałbyś osobówką;

2. używaj trybu Off-Road w trudniejszych warunkach, bo on naprawdę działa.