Mazda MXR-01 (1992) [historia motorsportu]

Po zwycięstwie w 24H Le Mans w 1991 roku Mazda postanowiła bardziej zaangażować się w wyścigi długodystansowe. Potrzebne było jednak nowe auto - MXR-01.

Olgierd Lachowski

11 września 2011, 15:00

Po zwycięstwie w 24H Le Mans w 1991 roku Mazda postanowiła bardziej zaangażować się w wyścigi długodystansowe. Potrzebne było jednak nowe auto - MXR-01.

MXR-01 to drugi z trzech najciekawszych bolidów Mazdy. Japoński zespół postanowił stworzyć nowe auto, gdy wygrał w Le Mans. Dzięki MXR-01 Mazda miała zdominować Grupę C.

HISTORIA

Mazda MXR-01 powstawała, gdy losy Grupy C były już dawno przesądzone. Od 1991 roku regulamin serii WSC (World Sportscar Championship) przewidywał dwie podkategorie C1 i C2. W C2 mogły startować samochody wyprodukowane przed 1991 rokiem, natomiast w C1 nowo zaprojektowane bolidy wyposażone w 3,5-litrowe silniki wolnossące, konstrukcją bliźniaczo podobne do jednostek napędowych wykorzystywanych w samochodach Formuły 1.

Aby wyrównać szanse startujących wozów, w C1 minimalna waga wynosiła 750 kg, a w C2 (większe silniki z turbodoładowaniem były mocniejsze) - 950 kg.

Prawdopodobnie mistrzostwa WSC upadłyby już w 1991 roku, ale FIA ugięła się pod naciskiem Peugeota i Toyoty, które właśnie opracowały nowe samochody i walczyły o to, by nie mieć pieniędzy wyrzuconych w błoto.

Na rok 1992 również Mercedes-Benz opracował nowy samochód, ale koniec końców zarzucił projekt i auto nigdy nie wyjechało na tor. W tym sezonie obowiązywał już tylko regulamin C2, więc wyeliminowano wiele potencjalnych zespołów wystawiających auta starsze.

Zmiany w przepisach sportowych także były spore. Grupa C zaczęła do złudzenia przypominać Formułę 1. Samochody o podobnej wadze miały takie same silniki, dystans wyścigu był niewiele większy niż w F1, tylko kierowcy mniej znani. A jeżeli jakieś wyścigi naśladują F1, to wiadomo, że nie wygrają popularnością z Królową Sportów Motorowych.

W ogóle gdyby nie upór Toyoty, to zawody WSC rozgrywane by były na dystansie nawet krótszym niż w F1, bo FIA upierała się przy skróceniu wyścigów do 250 km.

Dla uatrakcyjnienia mistrzostw wprowadzono FIA Cup Team Championship, w których rywalizowały ze sobą zespoły prywatne. Zgłosiły się do nich trzy ekipy wykorzystujące bolidy Spice SE89C, Tiga GC288 i Gebhardt C91. Każde z aut miało silnik Ford Cosworth.

Liczący początkowo 10 eliminacji kalendarz serii okrojono do sześciu wyścigów. Z listy wypadły: Autopolis (Japonia), Jarama (Hiszpania), Nürburgring (Niemcy), Jerez (Hiszpania) i Mexico City (Meksyk). W zamian dołożono francuski Magny-Cours. Do 500 km skrócono dystans wyścigów w Monza i Donington. Oprócz Le Mans jedynie Suzuka liczyła 1000 km.

PROJEKT

W momencie rozpoczynania projektu japoński producent nie miał nic, bo samochód zaczęto projektować zupełnie od zera, a czas naglił. Szefostwo postanowiło zatem odkupić kilka podwozi Jaguara XJR-14 od firmy TWR (ekipa Toma Walkinshawa), która w owym czasie przygotowywała bolidy dla brytyjskiej firmy. Struktury nośne dostosowano do własnych potrzeb i inżynierowie z dumą nazwali je MXR-01.

Potrzebny był też nowy silnik, ponieważ Mazda nie mogła zastosować zwycięskiej jednostki napędowej z 787B, dlatego że tego zakazywał tego regulamin. Ale jak zamontować silnik identyczny, jak motor F1, skoro nie ma się zespołu Formuły 1, a zbudowanie silnika (i to jeszcze takiego) wymaga dużo czasu?

Znowu zarząd firmy poszukał dostawcy z zewnątrz. Padło na produkt brytyjskiej firmy Judd. Motor miał 3,5 litra objętości skokowej i nietypowy jak na seryjne silniki, ale typowy dla jednostek F1 tamtych czasów kąt rozwidlenia rzędów cylindrów wynoszący 72[sup]o[/sup]. Zmieniono osprzęt z Magneti-Marelli na Zytek, a ponieważ Mazda zapłaciła słono za prawa do nazwy firmie Judd, toteż zmieniła ją na MV-10. Gotowy do działania MV-10 rozwijał moc ponad 600 KM przy 9000 obr./min.

Okazało się, że do MV-10 świetnie pasuje nieco zmieniona 6-biegowa, sekwencyjna skrzynka biegów konstrukcji TWR, która współpracowała wcześniej z widlastymi „ósemkami” Forda i Jaguara.

Układ hamulcowy zaprojektowała włoska firma Brembo. Tarcze hamulcowe oczywiście były wykonane ze stopów węgla.

Jednym z niewielu elementów, które zaprojektowała sama Mazda było nadwozie, które zresztą mocno przypominało karoserię Jaguara XJR-14. W kwestii długości i szerokości firma japońska do końca wykorzystała regulamin.

Nadwozie ze spojlerem miało 4800 mm długości i 2000 mm szerokości. Wysokość wozu wynosiła 1030 mm.

Co interesujące, Mazda korzystała z opon dwóch producentów. W Mistrzostwach Świata Samochodów Sportowych „gumy” dostarczała firma Dunlop, ale na 24 Heures du Mans dla Japończyków opony wyprodukował francuski Michelin.

Wyprodukowano 5 egzemplarzy Mazdy MXR-01. Po zbudowaniu prototypu Mazda przekazała całą wiedzę firmie TWR, która zajęła się wykonaniem wszystkich pięciu sztuk wozu.

WYŚCIGI

All Japan Sports Prototype Championship

Pierwszym wyścigiem, w jakim wystartowała nowa Mazda, były zawody na dystansie 500 km na torze Suzuka. W stawce pojawiło się 10 samochodów. W kwalifikacjach debiutująca MXR-01 z podwoziem numer 001 zajęła 8. miejsce. To wynik słaby, ale ważniejsza i wiele mówiąca o kondycji samochodu była strata do zwycięzcy czasówki wynosząca, uwaga, aż 8,50 s (!). To prawdziwa przepaść.

W samych zawodach załodze Terada/Yorino udało się wspiąć o jedno miejsce.

FIA Sportscar World Championship

To, jak miał wyglądać cały sezon pokazał już pierwszy wyścig na włoskim torze Monza. Spośród ledwie 13 startujących bolidów (w tym w klasie C1 - dwa Peugeoty 905 Evo 1 Bis, dwie Toyoty TS010, dwie Lole T92/10 oraz jedna Mazda MXR-01) do mety dotarł 1 (słownie: jeden) wóz. Była to Toyota.

Co prawda sklasyfikowany jako drugi na mecie Peugeot nie ujrzał sędziego wymachującego biało-czarną flagą, ale pokonał 90% dystansu. Reszta nie została uwzględniona w wynikach wyścigu.

Co ciekawe, mimo że żaden z prywatnych samochodów nie dojechał do mety, to jednak rozdzielono między nie punkty.

W Monza Mazda wystawiła auto #004, ale nie miało ono szans na dotarcie do mety, bo awarii uległ silnik.

W drugiej eliminacji na Silverstone MXR-01 uzyskała swój najlepszy wynik – 2. miejsce. Tym razem kierowali nią Sala i Herbert (znany z F1). W kwalifikacjach zajęli 7. miejsce (na 11 samochodów) i na pewno wynik byłby dużo gorszy, gdyby nie słabości konkurencji w postaci padających skrzyń biegów w Lolach, czy silników w Peugeotach i Toyotach. Ostatecznie sklasyfikowano 4 wozy (dwa w C1 i dwa w FIA Cup). Wygrał Peugeot, a Mazda była druga ze stratą 2 okrążeń.

24 Heures du Mans 1992

Dla Mazdy był to najważniejszy wyścig, bo przecież broniła laurów zwycięzcy sprzed roku. Na Circuit de la Sarthe Japończycy przywieźli cztery sztuki MXR-01 z czego dwie wzięły udział w kwalifikacjach. Najszybsza załoga w #001 (Herbert/Weidler/Gachot) była siódma z czasem 3:34,329 min (strata 13 sekund do zwycięzcy kwalifikacji - znowu przepaść). Wolniejsza #005 uplasowała się na 10. miejscu.

Na wyścig zamiast #001 wystawiono #004 z numerem startowym 5. Jako kierowcy zgłoszeni zostali Herbert, Gachot, Sala i Weidler. Z kolei #005 (nr start. 6) poprowadzić mieli Terada, Yorino i przesiadający się Sala.

W kwalifikacjach MXR-01 zanotowała swoją najwyższą prędkość – 324 km/h – ale w porównaniu z 905 Evo pędzącym 351 km/h czy osiągającą już podczas wyścigu 336 km/h Toyotą, to wartość niewielka.

O zwycięstwo w klasyku walczyły ze sobą Peugeoty i Toyoty. Niektóre z nich zostały wyeliminowane przez awarie jednostek napędowych. Wolniejsza z Mazd (#005) zaliczyła wypadek. Na szczęście dla japońskiego producenta szybsze auto podróżowało bez większych przygód, ale nie było w stanie dotrzymać tempa konkurencji (to samo działo się z Nissanami R 390 GT1 sześć lat później).

Rok wcześniej 787 B też nie była mistrzem sprintu, ale powoli wykrwawiająca się konkurencja pozwoliła jej dojechać na pierwszym miejscu. Tym razem nie było happy endu i wygrał Peugeot przed Toyotą i drugim Peugeotem. MXR-01 była czwarta (16 okrążeń straty), co należy uznać za wynik całkiem porządny zważywszy na to, jak blado wypadała w innych zawodach.

FIA Sportscar World Championship cd.

W Donington wystartowało już tylko 10 aut z czego 7 w C1. Startująca z szóstego miejsca Mazda (Sala/Caffi) dojechała na piątej pozycji tracąc do Peugeota 13 okrążeń.

Powrót do Japonii na Suzukę w ramach WSC zakończył się klapą. Jedyna startująca Mazda (#004) odpadła z wyścigu po awarii skrzyni biegów.

Ostatnie zawody tej serii odbyły się na francuskim Magny-Cours. Peugeot w swoim domowym wyścigu nie dał szans konkurencji zajmując dwa pierwsze miejsca. Szóstą lokatę uzyskała #004 z Caffim i Salą za kierownicą.

BILANS

W 12 wyścigach odnotowano 17 zgłoszeń MXR-01 (w niektórych zawodach wystawiano po dwa samochody). Spośród nich tylko raz wóz zajął miejsce na podium (2. - w Silverstone). Auto po razie zajęło też miejsca 4., 5., 6., 7., 8. oraz 9. Pięciokrotnie Mazda rezygnowała z walki w czasie zawodów.

PODSUMOWANIE

Ambicje Mazdy znacznie przerastały jej możliwości, choć firma włożyła sporo pieniędzy w budowę tego samochodu. Być może, gdyby mistrzostwa nie zniknęły po 1992 roku, to japoński producent byłby w stanie zbudować lepszy model, albo poprawić ten samochód.

Stało się jednak inaczej i dziś MXR-01 jest tylko ciekawostką, którą zresztą bardzo trudno zobaczyć na jakiejkolwiek imprezie samochodowej. Mazda zdecydowanie chętniej woli się chwalić zwycięską 787B.