Co to są zwolnice i po co się je stosuje?

Zwolnice stosuje się najczęściej w pojazdach użytkowych takich jak traktory, pojazdy budowlane, ciężarówki oraz pojazdy terenowe. Mają na celu zwiększenie przełożenia końcowego bez zwiększania rozmiaru innych mechanizmów, takich jak osiowy mechanizm różnicowy, skrzynia biegów czy skrzynia rozdzielcza.

Zwolnice pozytywnie wpływają na wytrzymałość innych przekładni, szczególnie osiowych dyferencjałów przy nieznacznym wzroście masy pojazdu.

Nie zawsze zwolnice stosuje się w celu modyfikacji przełożeń, ale na przykład w celu podniesienia lub obniżenia prześwitu w sztywnym moście napędowym. Przykładami samochodów seryjnych ze zwolnicami zwiększającymi prześwit jest Hummer H1 czy ciężarówka terenowa Unimog.

Zwolnice zastosował również Mercedes w modelu G 63 AMG 6x6 czy podobnym do niego G 500 4x42. W świecie samochodów terenowych znane są również specjalne, wojskowe wersje UAZ-ów z mostami portalowymi zwanymi afganami.

Warto jednak dodać, że idea mostów portalowych to również obniżenie prześwitu poprzecznego. Takie same, lecz odwrócone mosty stosuje się w autobusach niskopodłogowych. Zwolnice są stosowane niemal zawsze w traktorach, ale nie zawsze mają na celu powiększenie prześwitu.

Najczęściej spotykane konstrukcje zwolnic to:

• przekładnia obiegowa umieszczona w piastach kół – zwarta konstrukcja, brak zmiany prześwitu pod obudową mostu;
• przekładnia walcowa o uzębieniu zewnętrznym lub rzadziej wewnętrznym – umieszczona w oddzielnej obudowie, zwiększa prześwit pod obudową mostu;
• zwolnica różnicowa umieszczona w piastach kół – konstrukcja przekładni przypomina mechanizm różnicowy, nie zwiększa prześwitu pod obudową mostu.

Warto na koniec zaznaczyć, że zwolnice używane są nie tylko w pojazdach ze sztywnymi mostami napędowymi. Przykładem samochodu, który korzysta ze zwolnic i niezależnego zawieszenia kół jest Hummer H1. Zastosowano w nim klasyczne zwolnice z przekładnią walcową o uzębieniu zewnętrznym.

Zwolnice można kupić jako oddzielne elementy w formie akcesoriów terenowych. Stosuje się je w celu udoskonalenia samochodów terenowych startujących w trudnych rajdach przeprawowych.